Trong kỷ nguyên nơi haute horlogerie không còn là lãnh địa độc tôn của các nhà chế tác truyền thống, những đế chế thời trang và kim hoàn lớn đang vẽ lại bản đồ quyền lực bằng công nghệ, thiết kế và tham vọng thâu tóm. Cuộc cạnh tranh không chỉ là về thời gian – mà là danh tiếng, di sản và sự đổi mới.
T
ừng là lãnh địa độc quyền của các nghệ nhân chế tác đồng hồ truyền thống, Haute Horlogerie ngày nay chứng kiến sự xuất hiện ngày càng nổi bật của những tên tuổi đến từ thế giới thời trang và kim hoàn cao cấp. Những nhà mốt như Chanel, Bulgari, Van Cleef & Arpels, Piaget, Louis Vuitton và Hermès đang không chỉ đầu tư vào kỹ thuật chế tác tinh xảo mà còn tạo ra những câu chuyện thời gian đầy táo bạo, thách thức các thương hiệu có hàng thế kỷ lịch sử.Khác với sàn diễn thời trang nơi Chanel thống trị, trong thế giới đồng hồ, thương hiệu này buộc phải cạnh tranh khốc liệt với những cái tên gạo cội như Patek Philippe. Tuy nhiên, sự kết hợp giữa tầm nhìn sáng tạo và bề dày thời trang mang đến lợi thế khác biệt. Những thiết kế như J12 X-Ray bằng sapphire trong suốt hay phiên bản sapphire hồng giới hạn chỉ 12 chiếc là minh chứng cho tinh thần tiên phong đó. Những cải tiến về vật liệu – từ gốm cao cấp, sapphire cho đến kim loại quý xử lý công nghệ cao – cho thấy Chanel không đơn thuần “lấn sân” mà thực sự nghiêm túc xây dựng một ngôn ngữ chế tác riêng.
Không chỉ Chanel, các nhà kim hoàn như Bulgari và Van Cleef & Arpels cũng đang đặt dấu ấn sâu đậm bằng kỹ nghệ siêu mỏng, thiết kế poetic complication và đồng hồ automaton nghệ thuật. Từ cuộc chạy đua về độ mỏng giữa Altiplano Ultimate Concept (2mm) của Piaget và Octo Finissimo Ultra (1,8mm) của Bulgari, đến kiệt tác Brise d’Été hay Automate Fée Ondine của Van Cleef, sự đổi mới đã vượt ngoài giới hạn kỹ thuật – đó là cuộc chơi của cảm hứng.
Đặc biệt, Bulgari cho thấy khả năng cân bằng tinh tế giữa thẩm mỹ Ý và kỹ thuật Thụy Sĩ. Với Octo Finissimo, họ không chỉ thiết lập kỷ lục về độ mỏng mà còn thể hiện bản lĩnh thiết kế đậm chất kiến trúc, hiện đại và tối giản. Giám đốc sáng tạo Fabrizio Buonamassa Stigliani thường nhấn mạnh rằng cái đẹp phải đến từ công năng – và chính nguyên tắc này đã giúp thương hiệu chinh phục giới sưu tầm khó tính.
Song hành với đổi mới thiết kế là những bước đi chiến lược trong sản xuất. Bulgari đã thâu tóm Gérald Genta và Daniel Roth từ năm 2000 – hai cái tên huyền thoại gắn liền với những bước ngoặt trong lịch sử đồng hồ hiện đại. Chanel cũng không đứng ngoài cuộc khi sở hữu G&F Châtelain, cổ phần tại Kenissi – nơi sản xuất bộ máy COSC đạt chuẩn cao, cùng với Romain Gauthier, F.P. Journe và gần đây nhất là MB&F – thương hiệu độc lập tiên phong trong thiết kế đương đại.
LVMH – đế chế xa xỉ lớn nhất thế giới – không hề kém cạnh. Năm 2011, tập đoàn này mua lại La Fabrique du Temps – công xưởng chế tác bộ máy cao cấp do hai nghệ nhân Enrico Barbasini và Michel Navas sáng lập. Sự hợp tác này là nền tảng để Louis Vuitton – dưới sự điều hành của Jean Arnault, con trai út nhà sáng lập – tạo ra những mẫu đồng hồ phá cách như Tambour Opera Automata, kết hợp chức năng phút lùi (retrograde) và giờ nhảy (jumping hour), từng được đề cử tại Grand Prix d’Horlogerie de Genève.
Cạnh tranh trong ngành ngày càng khốc liệt khi Hermès – thương hiệu lâu đời vốn nổi tiếng với kỹ nghệ đồ da – cũng khẳng định vị thế bằng loạt siêu phẩm cơ học ấn tượng. Điển hình là Arceau Duc Attelé, mẫu đồng hồ kết hợp tourbillon ba trục và bộ điểm chuông minute repeater với chi tiết búa chuông tạo hình đầu ngựa – biểu tượng di sản nhà Hermès. Tác phẩm này không chỉ tái định nghĩa thiết kế haute horlogerie mà còn cho thấy Hermès có đủ năng lực chế tạo lẫn sáng tạo.
Cuộc đua không chỉ diễn ra trên mặt số hay bộ vỏ đồng hồ, mà còn kéo dài vào hậu trường – nơi các xưởng sản xuất bộ máy và linh kiện đang trở thành mục tiêu thâu tóm chiến lược. Vaucher – nhà cung cấp danh tiếng với khách hàng từ Parmigiani Fleurier, Richard Mille cho tới TAG Heuer – đang được đồn đoán nằm trong tầm ngắm của cả Hermès và LVMH. Hermès hiện nắm 25% cổ phần từ năm 2006, song chưa có quyền kiểm soát toàn phần. Việc nắm quyền Vaucher có thể giúp Hermès tối ưu hóa chuỗi cung ứng và nâng cao mức độ tự chủ kỹ thuật – yếu tố then chốt để sản xuất đồng hồ cao cấp quy mô lớn.
Giữa làn sóng đầu tư mạnh mẽ từ các nhà mốt, những thương hiệu đồng hồ độc lập cũng được hưởng lợi. Chanel và Louis Vuitton đang rót vốn vào các thương hiệu có năng lực kỹ thuật vượt trội nhưng quy mô nhỏ. Đây là cách để họ nhanh chóng thâm nhập thị trường cao cấp và tạo ra các thiết kế có độ tinh xảo vượt bậc mà không cần xây dựng từ đầu.
Tuy nhiên, cuộc chơi cũng đặt ra không ít thách thức với các thương hiệu di sản. Patek Philippe – biểu tượng của sự kiên định – buộc phải chuyển mình. Năm 2024, hãng giới thiệu bộ sưu tập hoàn toàn mới đầu tiên trong 25 năm, hướng tới đối tượng khách hàng trẻ hơn. Trong bối cảnh khách hàng ngày càng yêu cầu sự mới mẻ, cá tính và giàu tính kể chuyện, ngay cả những tượng đài cũng không thể đứng ngoài vòng xoáy thay đổi.
Van Cleef & Arpels – thương hiệu hơn một thế kỷ tuổi – tiếp tục thể hiện sự độc đáo bằng cách đưa yếu tố thần thoại và thơ mộng vào mỗi chiếc đồng hồ. Các mẫu như Planétarium hay Automate Fée Ondine đòi hỏi sự hợp tác của hàng chục xưởng thủ công, từ điêu khắc, tráng men, lắp ráp cho tới chế tác âm thanh. Giá trị của chúng không nằm ở độ phức tạp kỹ thuật đơn thuần, mà ở khả năng khơi gợi cảm xúc – điều ít thương hiệu nào làm được một cách nhất quán và giàu tính thẩm mỹ đến vậy.
Sự trỗi dậy của các nhà mốt trong lĩnh vực đồng hồ là minh chứng cho thời đại hợp nhất giữa di sản và đổi mới, giữa thủ công và công nghệ. Họ không chỉ “tham gia thị trường” mà đang từng bước định nghĩa lại toàn bộ cuộc chơi. Những gì từng là biểu tượng bất khả xâm phạm giờ đây phải chia sẻ ánh hào quang với những tên tuổi đến từ ngành công nghiệp thời trang và kim hoàn.
Trong thế giới nơi mỗi nhịp kim giây là một tuyên ngôn, cuộc đua về kỹ thuật, thiết kế và quyền lực đang diễn ra căng thẳng hơn bao giờ hết. Và chính điều đó đang khiến haute horlogerie trở thành một trong những sàn diễn thú vị và hấp dẫn nhất hiện nay.
