Hermès có rất nhiều thứ khiến cho các tín đồ thời trang say mê, rong đó có nghệ thuật chế tác khăn lụa từng làm nức lòng giới sành ồ hiệu. Từng họa tiết uốn lượn, từng màu sắc đan cài và cả cảm giác mềm tan của thớ vải lụa trên tay đều chứa đựng những tầng ý nghĩa vượt ra khỏi phạm vi ngôn ngữ. Và khi những mảnh lụa ấy không òn dừng lại ở cổ tay mà hóa thân vào chính mặt đồng hồ, ta không chỉ đeo một món phụ kiện mà là đeo cả một vũ trụ nghệ thuật đã được gói gọn bên trong đường tròn nhỏ xinh.
H
ermès đã, đang và sẽ luôn là một kẻ kể chuyện tài hoa bằng hình ảnh. Trên từng chiếc khăn vuông trứ danh, nhà mốt Pháp phác họa thế giới bằng lối hội họa duy mỹ: khi là chuyến du hành xuyên lục địa, lúc lại là bản tình ca thiên nhiên, hoặc những giấc mơ siêu thực đầy chất thơ. Và khi thế giới ấy gặp gỡ nghệ thuật chế tác đồng hồ, điều kỳ diệu bắt đầu: từng hoạ tiết vốn sinh ra để tung bay trong gió, giờ được “đóng băng” trong một khoảnh khắc vĩnh cửu, sống động đến mức người ta có thể nghe thấy âm thanh của lụa chuyển động dưới ánh sáng và thời gian.Hermès gọi đó là những cuộc đối thoại giữa lụa và thời gian: nơi chất thơ gặp gỡ cơ khí, nơi vẻ đẹp thị giác lồng ghép vào nhịp đập cơ học, tạo nên những tuyệt phẩm đồng hồ mà không thương hiệu nào có thể sao chép. Và để làm được điều ấy, họ cần nhiều thứ hơn là tài năng: đó là sự nhẫn nại, là kỹ nghệ thủ công bậc thầy và trên hết là cả một tinh thần thơ mộng không bao giờ tắt.
VŨ ĐIỆU CỦA LỤA TRÊN MẶT SỐ
Kể từ khi ra mắt chiếc đồng hồ đầu tiên có mặt số lấy cảm hứng từ khăn lụa – chiếc “Arceau Cavales” vào năm 2010 – Hermès đã mở ra một chương mới cho khái niệm “chuyển ngữ thị giác” trong ngành chế tác. Họ không đơn giản là thu nhỏ họa tiết rồi in lên mặt đồng hồ. Thay vào đó, mỗi tác phẩm là một cuộc dịch chuyển đầy công phu, đòi hỏi sự phối hợp giữa nghệ sĩ thiết kế gốc, đội ngũ mỹ thuật và nghệ nhân chế tác đồng hồ.
Chẳng hạn, họa tiết “Promenade de Longchamp” nổi tiếng đã từng được thể hiện bằng kỹ thuật tráng men grand feu, nơi từng lớp màu được nung liên tiếp ở nhiệt độ trên 800 độ C. Mỗi lớp màu phải khô hoàn hảo trước khi lớp tiếp theo được phủ lên, và chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể phá hỏng toàn bộ tác phẩm. Kỹ thuật ấy đòi hỏi sự tập trung tuyệt đối – và một tình yêu trọn vẹn dành cho cái đẹp.
Tương tự, chiếc Arceau “Les folies du ciel” là một màn trình diễn của kỹ thuật cloisonné: những sợi dây vàng mảnh như tóc được uốn thành hình để tạo viền cho từng mảng màu, gợi nên cảnh tượng khinh khí cầu rực rỡ giữa bầu trời Paris thơ mộng. Từng chi tiết được hoàn thiện bằng tay – đôi khi bằng kính lúp và đầu cọ nhỏ hơn sợi tóc. Đó không còn là chế tác, mà là thi ca.
Điều đặc biệt ở Hermès là: những mặt số đồng hồ mang hồn lụa nhưng không luôn làm từ lụa. Đôi khi là men. Có khi là vàng, đá quý, hoặc thậm chí là gốm. Nhưng bằng một cách kỳ lạ nào đó, chúng vẫn mang linh hồn bay bổng, chất thơ trong từng nét vẽ của chiếc khăn vuông biểu tượng Hermès.
Ví dụ, chiếc Slim d’Hermès “La Source de Pégase” gợi nhắc đến hình ảnh con ngựa thần Pegasus đang lao mình khỏi dòng suối cảm hứng. Mặt số được tạo nên từ những lớp men chồng màu theo kỹ thuật miniature painting, với bảng màu được pha chế riêng để đạt được sắc độ trong trẻo như tranh lụa truyền thống. Kết quả là một khung cảnh siêu thực – nơi cổ tích Hy Lạp gặp gỡ Paris đương đại, được giữ gìn vĩnh cửu dưới lớp kính sapphire.
Hay chiếc Arceau “Into the Canadian Wild” – một bản giao hưởng của thiên nhiên Bắc Mỹ – được thực hiện bằng kỹ thuật marquetry (khảm ghép) bằng đá quý. Những mảnh đá nhỏ li ti, cắt gọt chính xác đến từng micromet, được ghép lại như trò chơi xếp hình để tái hiện chú cáo tuyết trong rừng thông phủ sương. Không còn vải, không còn lụa, nhưng vẫn là Hermès: vẫn sự nhẹ nhàng, vẫn cái đẹp tinh tế và đầy ắp các tầng nghĩa sâu xa.
PHÉP MÀU TỪ ĐÔI TAY NGHỆ NHÂN
Sau mỗi mặt số Hermès là dấu tay của những nghệ nhân tài hoa – những người đã dành cả đời mình để luyện tập trong thầm lặng, chỉ để mỗi đường cọ, mỗi lát dao đều đạt đến độ chính xác tuyệt đối. Trong xưởng chế tác tại Le Noirmont (Thụy Sỹ), thời gian như chậm lại giữa những chiếc bàn gỗ, trên những khay men nhiều tầng màu và trong những ánh mắt tập trung cao độ.
Có người chuyên vẽ họa tiết bằng men với bảng màu được pha chế từ bột khoáng hiếm và kim loại quý. Có người khảm đá quý thành tranh tiểu họa, mỗi mảnh nhỏ bằng đầu kim được đặt vào vị trí bằng nhíp và kính hiển vi. Cũng có những nghệ nhân chỉ làm một công đoạn: đánh bóng mặt số cho đến khi lớp men hiện ra sống động như lụa. Họ không cần bất kỳ ánh hào quang sân khấu nào, cũng không cần tên mình được ghi nhớ trong những cuốn catalogue. Họ chỉ cần biết rằng, khi chiếc đồng hồ hoàn thiện, người đeo có thể cảm nhận được linh hồn và trái tim của họ trong từng đường nét.
Hermès không chạy theo xu hướng đồng hồ cơ phức tạp. Thay vào đó, Maison lắng nghe thời gian, rồi kể lại bằng ngôn ngữ của riêng mình: dịu dàng, giàu hình ảnh và đầy chất thơ. Với Hermès, mỗi phút trôi qua không đơn thuần là một đơn vị đo lường, mà là một chất liệu để sáng tạo. Mỗi chiếc đồng hồ mặt số cảm hứng từ khăn lụa lại là một bản giao hưởng mang nhiều tầng nhịp: nhịp của thời gian, nhịp của nghệ thuật, và nhịp của cảm xúc. Chúng không chỉ đo thời gian – chúng lưu giữ thời gian. Như thể từng cỗ máy ấy đang thì thầm với người đeo: hãy sống chậm lại, hãy nhìn ngắm kỹ hơn, hãy cảm nhận sâu hơn. Bởi lẽ, cái đẹp của gấm vóc lụa là sẽ luôn ở đó, chỉ chờ ta dừng lại và lắng nghe.
